Stres oksydacyjny

Codziennie w naszym organizmie w warunkach spoczynkowych powstaje ok. 0.01 kg wody utlenionej - o znaczna ilość substancji żrącej, która niszczy biomolekuły naszego ciała. Powstaje ona w skutek wycieku elektronów z łańcucha cytochromów w toku procesu produkcji energii. Gdy elektrony trafiają na tlen, najpierw powstaje rodnik O2- Z niego zaś następnie powstaje H2O2 - woda utleniona. Część przekształca się w inne wolne rodniki, o wiele bardziej niszczące. Na szczęście odpowiednie enzymy usuwają szybko większość tych niszczących cząsteczek.

Osłabienie, bądź załamanie bariery antyoksydacyjnej w komórkach prowadzi do przyspieszonego procesu starzenia się organizmu, w niektórych przypadkach do stopniowej śmierci komórek (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona) bądź do rozwinięcia się nowotworu.

Wolne rodniki powstają w trakcie produkcji energii w komórce. W przypadku niektórych chorób produkcja wolnych rodników wzrasta nieproporcjonalnie do produkcji energii. Również niedobór minerałów i witamin niezbędnych usuwania wolnych rodników może prowadzić do nasilonego oddziaływania tych rodników na biomolekuły. Duża ilość wolnych rodników powoduje zmniejszenie produkcji energii w komórce w celu zmniejszenia produkcji wolnych rodników i ochrony komórki przed ich szkodliwym działaniem. Jednak dzieje się to kosztem mniejszej witalności i przyspieszonego starzenia się.

Aby przeczytać więcej na temat wolnych rodników i sposobów ich usuwania z komórki, przeczytaj artykuł: "Jak smakują elektrony?"

Stres oksydacyjny w komórce jest przyczyną bardzo wielu chorób, towarzyszy w większym lub mniejszym stopniu większości chorób przewlekłych.

Jest to główny powód przyspieszonego starzenia się organizmu.

Jest głównym elementem zaburzeń wewnątrzkomórkowych m.in. w takich chorobach jak choroba Alzheimera, czy choroba Parkinsona,

Witaminy, które mają bezpośrednie działanie antyoksydacyjne to:

  • witamina C - usuwa bezpośrednio wolne rodniki
  • witamina E - chroni błony lipidowe

Inne substancje/preparaty mające charakter antyoksydantów:

  • koenzym Q-10 - punkt węzłowy fosforylacji oksydacyjnej - szlaku metabolicznego produkującego energię, a przy okazji ważny antyoksydant. Jego synteza słabnie z wiekiem oraz w skutek zażywania leków hamujących syntezę cholesterolu.
  • Reishi i Shitake - dwa japońskie grzybki mające charakter antyoksydacyjny, stymulujące procesy odpornościowe i odtruwające organizmu.

Lista substancji (najczęściej roślinnych) posiadających właściwości antywolnorodnikowe jest bardzo długa a internet jest pełen wiedzy na ten temat.

Trzeba jednak pamiętać, że woda utleniona, jako marker szybkości produkcji energii w warunkach prawidłowych, pełni też funkcje regulacyjne dla wielu procesów biochemicznych w komórce. Zbyt mała ilość wody utlenionej też jest niedobra. Stan taki pojawia się przykładowo w niektórych typach nowotworów.

Minerały, które uczestniczą w barierze antyoksydacyjnej to:

  • mangan - ważny element ochrony mitochondriów przed działaniem wolnych rodników. Spowalnia starzenie się mitochondriów - fabryk energii
  • żelazo - składnik enzymu katalazy - będącej pierwszą linią obrony przed wodą utlenioną
  • cynk - składnik dysmutazy nadtlenkowej - usuwającej wolne rodniki z cytoplazmy komórki
  • selen - składnik enzymu regenerującego glutation -> główny antyoksydant wewnątrzkomórkowy, szczególnie w układzie nerwowym

Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj artykuł: Jak smakują elektrony?